18. yüzyılın önemli mutasavvıf şairlerinden olan Hasan
Sezai Hazretleri, Gülşenî tarikatının Sezaiyye kolunun kurucusu ve derin manevi mirasın
taşıyıcısıdır.
Edirne'de yaşamış, şiirleriyle gönüllere dokunmuş ve tasavvuf yolunda önemli eserler
bırakmıştır.
Hasan Sezai Hazretleri, 1669 (Hicri 1080) yılında Edirne'de doğmuştur. 1738 (Hicri 1151) yılında 69 yaşında iken Edirne'de vefat etmiştir. Kabri, kendi adıyla anılan Sezai Tekkesi'nin hazîresindedir.
Küçük yaşta ilim tahsiline başlayan Sezai Hazretleri, dönemin önemli alimlerinden ders almıştır. Arapça ve Farsça'yı mükemmel derecede öğrenmiş, dini ilimlerin yanı sıra edebiyat ve şiir alanında da kendini geliştirmiştir.
Genç yaşta tasavvufa yönelen Hasan Sezai, Şeyh La'lî Mehmed Fenâyî Efendi'ye intisap etmiş ve seyr ü sülûkunu tamamlamıştır. Şeyhinin vefatından sonra irşad makamına geçmiş ve Gülşenî tarikatının Sezaiyye kolunu kurmuştur.
Hasan Sezai Hazretleri, Osmanlı İmparatorluğu'nun Lale Devri olarak bilinen döneminde yaşamıştır. III. Ahmed ve I. Mahmud dönemlerini gören Sezai Hazretleri, imparatorluğun kültürel açıdan zengin bir döneminde eserlerini vermiştir.
Divan edebiyatının önemli temsilcilerinden olan Sezai Hazretleri, şiirlerinde tasavvufi temaları işlemiştir. Şiirlerinde aşk, ilahi sevgi, vahdet-i vücud gibi konuları ele almış, samimi ve içten bir üslup kullanmıştır.
Edirne'deki tekkesi, dönemin önemli ilim ve irfan merkezlerinden biri olmuştur. Birçok mürid yetiştiren Sezai Hazretleri, toplumun manevi hayatına büyük katkılar sağlamış, hoşgörü ve sevgi temelli bir tasavvuf anlayışını yaymıştır.
Hasan Sezai Hazretleri'nin en önemli eseri olan Divan'ı, tasavvufi şiirlerinin toplandığı değerli bir kaynaktır. Divan'da gazel, kaside, münacat, naat gibi farklı nazım şekilleriyle yazılmış şiirler bulunmaktadır.
"Aşk ile âşık olan bildi hakîkat sırrını
Zâhidâ sen anlamazsın bu rumûzun remzini"
Divan'ındaki şiirlerde vahdet-i vücud anlayışı, ilahi aşk, nefsin terbiyesi, insan-ı kâmil olma yolculuğu gibi tasavvufi konular işlenmiştir. Şiirleri samimi, akıcı ve etkileyici bir üslupla kaleme alınmıştır.
Hasan Sezai Hazretleri'nin müridlerine ve dönemin önemli şahsiyetlerine yazdığı mektuplardan oluşan bu eser, tasavvufi görüşlerini ve nasihatlerini içermektedir.
Mektuplarında seyr ü sülûk adabı, nefsin terbiyesi, kalbin tasfiyesi, zikir ve murakabe gibi konularda değerli bilgiler vermiştir. Bu mektuplar, tasavvuf yolunda ilerleyenler için rehber niteliğindedir.
Mektubat, Sezai Hazretleri'nin irşad metodunu ve tasavvuf anlayışını yansıtan önemli bir kaynaktır. Eserde pratik tasavvuf bilgileri ve günlük hayatta uygulanabilecek manevi tavsiyeler yer almaktadır.
Cân verir âşık-ı sâdık olan cânâna
Âşık oldur ki kılar cânını kurbân ona
Biz bu âlemde ne şâdî ne gam isteriz
Cümle teslîm ile her nice olursa olsun
Dediler kim nedir maksûd senin bu seferden
Dedim maksûdum oldur ki Hüdâ'ya erem
Ârif oldur ki bile cümle cihân hiçtir
Âkil oldur ki kıla aklını teslîm ona
Hasan Sezai Hazretleri, Gülşenî tarikatının bir kolu olan Sezaiyye'nin kurucusudur. Şeyhi La'lî Mehmed Fenâyî Efendi'den aldığı feyz ile kendi adıyla anılan bu kolu tesis etmiştir.
Sezaiyye kolu, Gülşeniyye'nin temel prensiplerini korumakla birlikte, Hasan Sezai Hazretleri'nin kendi tasavvufi tecrübe ve anlayışıyla şekillenmiştir. Özellikle zikir usullerinde ve seyr ü sülûk metodunda bazı farklılıklar göstermiştir.
Edirne'deki tekkesi, uzun yıllar boyunca Sezaiyye kolunun merkezi olmuş, birçok mürid burada yetişmiştir. Sezai Hazretleri'nin vefatından sonra da tekke, halifeleri tarafından yaşatılmaya devam etmiştir.
Gülşeniyye tarikatının kurucusu
Sezaiyye kolunun kurucusu
Edirne'de bulunan Sezai Tekkesi, Hasan Sezai Hazretleri tarafından kurulmuş ve uzun yıllar boyunca faaliyet göstermiştir. Tekke, zikir meclisleri, sohbetler ve tasavvufi eğitim için önemli bir merkez olmuştur.
Tekke bünyesinde cami, semahane, derviş hücreleri, kütüphane gibi bölümler bulunmaktaydı. Günümüzde tekkenin bir kısmı restore edilmiş olup ziyarete açıktır.
Hasan Sezai Hazretleri'nin türbesi, tekke hazîresinde yer almaktadır. Türbe, tasavvuf ehli ve tarih meraklıları tarafından sıkça ziyaret edilmektedir.
Karaağaç Mahallesi, Sezai Tekkesi Sokak No:12, Edirne